KİM AKILLI, KİM DELİ ?

 

Petro Romanov (1672-1725) adlı Rus Çarı’na, bizim tarihimiz ‘Deli’  sıfatını takmıştır.

Doğru düzgün okuma yazması olmayan ‘Deli Petro’ 22 yaşında Çar olduğunda yaptığı ilk icraatlardan biri Rusça gazetenin çıkışını sağlamak oldu.

 

Ardından Avrupa’nın kullandığı Jülyen Takvimine geçilmesi emrini verdi.

Kadınların kendi rızaları olmadan evlendirilmesini yasakladı.  Rus alfabesini geliştirdi.  Evrensel kitapları Rusçaya çevirtti. Bunlar arasında Kuran-ı Kerim de vardır.  

İlk hastaneyi ilk tıp fakültesini kurdurdu.  Rus kilisesinin siyaset ve iktisadi hayata müdahalesine son verdi. Yani laikliğin ilk adımlarını attı.  

 

Avrupa’daki bilimsel gelişmeleri yerinde görmek için bu ülkelere gezilere çıktı. Burada tanıştığı Alman bilim adamı G. Leibniz’in isteğiyle Saint Petersburg  Bilimler Akademisi'nin kurulmasını sağladı.  Akademi’nin masrafları gümrüklerden ve liman ruhsatlarından elde edilen gelirlerden karşılanacaktı.

 

Akademi’ye katılan yabancı bilimcilere üç katı maaş verilmesi teklif  edildi. Maaşlarından vergi de kesilmeyecekti.  Sonuçta Avrupa'nın en önemli bilim adamlarının Rusya'ya gelmesinin olanağını yaratmış oldu.  

 

 

 

İlk bilimsel dergiyi çıkarttı.

Avrupa'nın en önemli kütüphanelerinden birini kurdurttu.  Ayrıca gözlem enstitüsü, botanik bahçesi, müze, basımevi, sanat atölyelerini Akademi’ye ekledi.

Akademi, üyelerini ve başkanlarını kendi seçiyordu;  “Deli Petro” hiç müdahale etmiyordu.  Zaten müdahale etmeyi aklından bile geçirmiyordu. Yani, Rusya Bilimler Akademisi özerkti.

 

300 yıl sonra... 

Türkiye’de; Bilimler Akademisi’ni siyasetin gölgesi altına soktular.  Bugün üyelerinin ve başkanlarının seçimi özerk değil.

Rusya Bilimler Akademisi'nin bugüne kadar 20'ye yakın Nobel ödülü alması tesadüf değildir?

Türkiye Bilimler Akademisi'nin de partileştirilmesi ise sürpriz değil?

Biri deli Çar, ülkesinin geleceğini bilim ve teknolojide görüyor. Diğeri 300 yıl sonra, “O da benim olsun yandaşlarıma koltuk vereyim” diyor.

 

 

Farkı görebiliyor musunuz?  300 yıl!  

Evet, demokraside kim daha ileri ?